ممکن است شما تنها دنبال راهی برای درمان تعریق زیاد باشید، اما در واقع ابتدا باید ببینید علت عرق کردن زیاد چیست. علت عرق زیاد می‌تواند چیزی به سادگی رژیم غذایی نامناسب و استرس یا مشکلات جدی‌تری مانند بیماری هایپرهیدروزیس باشد. در این مقاله از دکتر مهناز شکروی شما را با علل اصلی تعریق زیاد بدن و راههایی برای کنترل بوی بد عرق آشنا می‌کنیم.
عرق چیست و چرا عرق می‌کنیم؟
عرق توسط غدد زیر پوست به اسم «اکراین» و «آپوکراین» تولید می‌شود. عرق واکنش طبیعی بدن در مقابل گرماست. درواقع بدن با عرق کردن می‌خواهد خود را خنک کند. بیشتر حجم عرق را آب تشکیل می‌دهد. البته در عرق اسید لاکتیک، اوره و مقدار کمی مواد معدنی دیگر مانند سدیم، پتاسیم و… نیز وجود دارد. عرق به غیر نقش خنک کردن بدن، پوست را نرم و مرطوب می‌کند. یک فرد بالغ می‌تواند تا ۱۴ لیتر در روز عرق کند. اما چه عواملی باعث می‌شوند عرق کنیم؟!
- گرما
- تحرک و فعالیت‌های فیزیکی
- خوردن غذای داغ یا تند
- عوامل احساسی و عاطفی مانند ترس و استرس
- عوارض جانبی داروها
- بیماری و تب
- تغییرات هورمونی مانند یائسگی، بارداری، بلوغ و…
- پوشیدن لباس از الیاف مصنوعی
- داشتن اضافه وزن
پس عرق یک واکنش دفاعی بوده و برای سلامتی ما مفید است. اما چه می‌شود که زیادی عرق می‌کنیم؟
دلایل و علت زیاد عرق کردن چیست؟
در بالا دلایل معمولی برای تعرق و مکانیسم عرق کردن را خوانید. اما چه می‌شود که زیادی عرق می‌کنیم؟ همه عرق می‌کنند اما برخی بیش از حد عرق می‌کنند. آنقدر زیاد که کلافه می‌شوند. تابستان و زمستان هم ندارد. مدام کف دست‌ها و پاهایشان عرق می‌کند. هوا خنک است اما از سر و صورتشان عرق می‌ریزد و دلیل این تعریق زیاد هم معلوم نیست.
تعرق زیاد به دو دسته ی عمده تقسیم می شود:
۱- هیپرهیدروز کانونی اولیه:
شایع ترین نوع تعریق شدید، هیپرهیدروز کانونی اولیه است. در این نوع، اعصابی که مسئول فرستادن سیگنال به غدد عرق هستند بیش از حد فعال می‌شوند، حتی اگر فعالیت بدنی و یا افزایش درجه حرارت آنها را تحریک نکرده باشد. با استرس یا عصبانیت، مشکل حتی بدتر می‌شود. این نوع تعرق زیاد معمولا روی کف دست و پاها و گاه صورت تاثیر می‌گذارد. هیچ علت پزشکی برای این نوع هیپریدروز وجود ندارد. علت آن ممکن است ارثی باشد.
۲- هیپرهیدروز ثانویه:
هیپرهیدروز ثانویه زمانی رخ می‌دهد که تعریق شدید ناشی از یک مشکل پزشکی است. این نوع کمتر رایج است که بیشتر باعث تعریق در کل بدن می‌شود. بیماری ها و شرایطی که ممکن است منجر به تعریق شدید می شود عبارتند از:
دیابت
افراد مبتلا به دیابت یا به دلیل اضافه وزن و یا به دلیل بالا بودن گلوکز خون تعرق زیاد را تجربه می کنند. چاقی خود یکی از عوامل مهم زیاد عرق کردن است. در صورتی که چاق هستید یا دیابت دارید، از هر روش خانگی و یا درمانی برای کمتر شدن تعرق استفاده نکنید. برای درمان عرق زیاد ناشی از دیابت باید مشکل دیابت را کنترل کنید. برای این منظور می توانید از دکتر داخلی و فوق تخصص غدد کمک بگیرید.
گرگرفتگی یائسگی
یکی از نشانه های رایج زنان در سن یائسگی، گرگرفتگی است. پزشکان بر این باورند که این تغییرات در اثر تغییرات در سطح هورمونی بدن اتفاق می‌افتد. احساس عطش زیاد، تعرق زیاد به همراه سوزش کف پا و دست مواردی هستند که زن در سن یائسگی تجربه می کند. باید بدانید که این تعرق زیاد ناشی از یائسگی دوره ای است و برطرف می شود. اما اگر گرگرفتگی و عرق زیاد شما را ناراحت می کند، باید آن را با پزشک زنان در میان بگذارید.
مشکلات تیروئید
اختلالات هورمونی نتیجه ی مستقیم بیماری ها و اختلالات غده تیروئید است. اگر عرق شدید می کنید باید به پزشک داخلی مراجعه کنید. بعد از انجام آزمایش هورمونی می توانید با برطرف کردن مشکل تیروئید، مشکل تعرق شدید را نیز حل کنید.
حمله‌ی قلبی
یکی از نشانه های حمله قلبی می تواند عرق کردن کل بدن باشد. اگر مدتی است که زیاد عرق می کنید و یا به صورت ناگهانی کل بدن شما عرق می کند و یا عرق سرد کردید، اگر دیگر نشانه های حمله قلبی مانند درد قفسه سینه، تپش قلب و یا تیر کشیدن را داشتید؛ لازم است به سرعت به پزشک قلب و عروق مراجعه نمایید.
عفونت‌ها
عفونت ها باعث ایجاد التهاب و تب در بدن می شوند. التهاب و تب نیز می تواند منجر به عرق کردن زیاد از حد معمول شود. اگر مدتی است تب دارید و همزمان عرق می کنید لازم است با دکتر عفونی مشورت کنید.
بعضی از داروها
عرق کردن بیش از حد می تواند از عوارض جانبی برخی داروها باشد. به ایت عارضه جانبی دیافورز نیز می گویند. لازم است بدانید که اگر دارویی را مصرف کردید که پس از آن زیادی عرق کردید، بلافاصله با پزشک داخلی مشورت کنید. در این مواقع ممکن است دکتر داخلی دستور قطع مصرف دارو دهد.
ترک اعتیاد
مصرف موارد و ترک اعتیاد نیز می‌تواند منجر به تعریق شدید شود. از نشانه های خماری برای موارد مخدر نیز عرق کردن زیاد یه خصوص عرق سرد است. اگر در پروسه ترک اعتیاد هستید و عرق زیاد شرایط را برای شما سخت می کند لازم است با دکتر فوق تخصص غدد مشورت کنید.
از دیگر بیماری هایی که باعث تعرق زیاد می شوند این موراد مهم را نیز در نظر بگیرید:
- قند خون پایین
- برخی از انواع سرطان
- اختلالات سیستم عصبی
- بیماری پارکینسون
- روماتیسم مفصلی
- لنفوم
- نقرس
- زونا
- نارسایی تنفسی.
چه درمانی برای بوی بد بدن وجود دارد؟
درمان مناسب بر مبنای شدت مشکل انتخاب می شود. در برخی موارد اقدامات پیشگیرانه کافی هستند، در موارد جدی تر از بین بردن غدد عرق آزاردهنده ممکن است لازم باشد. گزینه های درمانی شامل موارد زیر می شود:
بوتاکس: با انسداد مسیر عصبی به غدد عرق باعث می‌شود تعریق غدد عرق متوقف شود. نکته منفی تزریق بوتاکس این است که نیاز به تکرار دارد.
لیپوساکشن: لوله های ظریف ساکشن را درست زیر پوست قرار می دهند و سپس همان طور که آن ها را حرکت می دهند، غدد عرق را برمی دارند. بعد از این درمان احتمال دارد برخی غدد عرق همچنان به جا بمانند. استفاده از لیپوساکشن اولتراسوند نتایج بهتری نشان داده است.
جراحی: عمل جراحی که اندوسکوپیک سمپاتوتکتومی نامیده می شود برای تخریب اعصابی که در قفسه ی سینه منجر به تعریق زیربغل می شوند، مورد استفاده قرار می گیرد. جراحی با تهاجم کمتر به نام الکتروسرجری نیز وجود دارد. اگر بیمار دچار هیدرآدنیت(آبسه های پوستی) باشد ممکن است جراح از روش های قدیمی تری که با برش پوست انجام می شود و بعد از انجام اثر به جا می گذارند، استفاده کند.
روش های خانگی :
1- آن نواحی از بدن که مستعد تعریق هستند، مانند زیربغل، کشاله ران و پاها را دوبار در روز بشویید. البته ناگفته نماند که بعد از ورزش یا تعریق زیاد حتماً دوش بگیرید.
2- نواحی زیربغل، کشاله ران و پاها را بعد از شستشو خشک کنید.
3- از صابون و یا شامپو بدن‌های آنتی‌باکتریال استفاده کنید.
4- زیربغل‌ها را موزدایی کنید.
5- از ضدتعریق‌ها به منظور کاهش تعریق و دئودورانت‌ها که خاصیت خوشبوکنندگی دارند، استفاده کنید.
6- به طور مرتب لباس‌هاس خود را عوض کرده و بشویید.
7- لباس‌هایی بپوشید که از الیاف طبیعی مانند پنبه، پشم و ابریشم تهیه شده باشند.
8- جوراب آنتی‌باکتریال بپوشید.
9- از خوردن بیش از حد مواد غذایی پرادویه و با بوی زیاد پرهیز کنید. همچنین مصرف قهوه و الکل را نیز محدود کنید.
جمع بندی
عوامل زیادی شدت تعریق و شدت بوی بد آن را تحت تاثیر می گذارند. البته با رعایت کردن برخی نکات مانند رژیم غذایی مناسب، نوشیدن آب کافی، تمیز نگه داشتن سطح پوست، استفاده از ضد تعریق ها، مام ها و دئودورانت ها می توان از این مشکل جلوگیری کرد.
